Kilroy was here.

Deze slogan kon je tijdens de Tweede Wereldoorlog aantreffen op gebouwen, stoepen, hekken en toiletmuren over de hele wereld. De boodschap was duidelijk: een Amerikaanse soldaat (of een vreemdeling) was hier.

Kilroy is de legendarische figuur die, als we ons baseren op de ontelbare graffiti, zowat overal moet geweest zijn: hij was op de top van het Empire State Building in New York en op de Tower Bridge in Londen. Ook slaagde hij erin door te dringen tot de badkamer van Stalin tijdens de conferentie van Potsdam in 1945.

Er doen verschillende verhalen de ronde over wie de echte Kilroy was. Was het een kwartiermeester van het Amerikaanse leger die met krijt een haastige krabbel op de muur zette om aan te geven dat een bepaalde bivakkeerruimte voor de oprukkende troepen door hem was geïnspecteerd?
Sommige lexicogra­fen zijn van oordeel dat het hier gaat om een zekere James Kilroy, die net voor de Japanse aanval op Pearl Harbour als inspecteur in dienst trad op de scheepswerf van de Bethlehem Steel Company van Massachusetts. Hij markeer­de het door hem gecontroleerde materiaal met zijn naam. Zo reisde de slogan dan via schepen en kisten de wereld rond. De uitdrukking zou zich vervolgens onder Engelse soldaten hebben verspreid en ook vrij snel in Europa bekend zijn geraakt.
Een derde theorie gaat ervan uit dat Kilroy een Amerikaans sergeant was die tijdens de eilandenoorlog in de Pacific zijn legereenheid was kwijtgeraakt en daarom overal deze boodschap achterliet om zijn commandant te laten weten dat hij op zoek was naar zijn eenheid. Minder geloofwaardig is de stelling dat Kilroy een infanterist was die het pocherig gedrag van de luchtmachtofficie­ren (die overal geweest zijn) niet langer kon verdragen en daarom maar besloot ze een lesje te leren. Op zijn voorstel schreef de landmacht overal dat de zandhaas Killroy er al geweest was.

Sommigen zoeken het wel erg ver. Kilroy zou een fictief persoon zijn met een levensgroot Oedipuscomplex. Deze etymologen zien in zijn naam een freudiaanse dubbele bodem: een combi­natie van het Engelse werkwoord (to) kill met het Franse woord roi (koning). Voor elk kind is de vaderfiguur als een koning, die gedood moet worden om de aandacht van de moeder geheel voor zich te hebben. Dit zou dan een oerzondi­ge aanpak zijn van een generatieconflict dat diep in het onderbewustzijn van elke man zou leven en dat wordt afgereageerd door het woord Kilroy op verboden plaatsen achter te laten.

In ieder geval bestaat er geen absolute zekerheid omtrent de ware identiteit van Kilroy. Veel graffiti-beoefenaars laten de slogan tegenwoordig vergezeld gaan van een tekening van een kaalhoofdig figuurtje dat met grote ogen over een schutting kijkt. Wat er onder de neus van het mannetje schuilt valt niet te zien. Kilroy moet een mysterieuze figuur blijven!